Kryeministri Edi Rama, i cili po vijon vizitën në Shtetet e Bashkuara të Amerikës u nderua me çmimin prestigjoz “Joan Ganz Cooney Global Leadership Award”  nga organizata Sesame Workshop për mikpritjen që Shqipëria iu bëri mijëra refugjatëve afganë, duke ofruar për ta strehim, arsimim, shërbime mjekësore e mbështetje.

Sesame Workshop është organizatë jofitimprurëse amerikane, misioni i së cilës është të ndihmojë fëmijët, përmes programeve edukative, me aktivitet në më shumë se 150 vende të botës. Iniciativat e Sesame Workshop-it të financuara në mënyrë filantropike plotësojnë disa nga nevojat më urgjente me të cilat përballen fëmijët, familjet dhe kujdestarët e sotëm.

Çmimi iu dorëzua Kryeministrit Rama nga Presidentja e Sesame Workshop, zonja Sherrie Westin, në darkën vjetore të ndarjes së çmimeve, mbajtur në New York.

* * *

Kryeministri Edi Rama: Jam shumë, shumë mirënjohës, por jam edhe tejet i keqardhur, që më duhet të përsëris diçka që e kam thënë shumë herë, sa në pozitë ndihem. Mos më keqkuptoni, është një nder, nder i madh e gjithashtu, një kënaqësi e madhe që gjendem sot këtu, po nuk arrij dot ende të bëj paqe me faktin që ajo çka duhej të ishte rregulli, është përjashtim.

Më duhet t’ju them, duke qenë se jemi këtu pas dyerve të mbyllura e nuk na dëgjon kurrkush, se ajo çfarë ndjeva përballë kaq shumë hezitimi dhe kaq shumë refuzimesh që vinin nga vende mjaft më të pasura për t’iu hapur dyert afganëve ka vetëm një emër: “Turp”.

Shumë njerëz më kanë pyetur: “Pse? Pse do ta bënte Shqipëria këtë? Pse do e merrja unë këtë vendim?” Ndoshta, edhe në këtë sallë ka njerëz që pyesin veten “pse”, si ndodhi që një prej vendeve më të varfra të Europës ishte një ndër vendet e para që u hapi dyert njerëzve, që përpëliteshin mes jetës e vdekjes.

Përgjigjen e kësaj pyetjeje e gjejmë në historinë tonë, që është një histori mikpritjeje, një histori respekti karshi njerëzve në nevojë, një histori e mishëruar në kushtetutën tonë të parë, kodin e shqiptarëve, ku shkruhet: “Shtëpia e shqiptarit është e Zotit dhe e mikut”. Me “mik” nuk nënkuptohej thjesht ai që ftohej, por ai që të trokiste derë, se gjendej në nevojë. Në bazë të këtij kodi, trokitja në derë është vullneti i Zotit dhe ti duhet ta hapësh. Kujtdo që wshtw pas dere i duhet dhënë strehë, kujdes dhe mbrojtje.

Ndoshta këtu e ka zanafillën arsyeja se pse Shqipëria ishte i vetmi vend në Europë që pati më shumë hebrenj pas luftës sesa para saj; vendi ku asnjë hebre, as edhe një i vetëm, nuk iu dorëzua nazistëve. Në ato kohëra aq tragjike, kur hebrenjtë braktisnin shtëpitë e tyre kudo në Europë, Shqipëria u bë vendi tek i cili hebrenjtë vinin, nuk iknin; vinin për t’u mbrojtur.

Ka një histori, mes shumë të tjerash, që dua ndaj me ju, për katër udhëheqësit fetarë të vendit tonë, që shpesh thuhet se është vend mysliman, por jo. Ne jemi një vend ku myslimanët dhe të krishterët bashkëjetojnë me respekt të plotë për njëri-tjetrin. Këta katër udhëheqës, të cilët u thirrën në Berlin nga njeriu që ishte në krye të operacionit “Zgjidhja përfundimtare”, përfaqësonin katër bashkësitë fetare të Shqipërisë, të krishterët katolikë, të krishterët ortodoksë, myslimanët sunitë dhe bektashinjtë, myslimanët shqiptarë. Atyre iu kërkua të nënshkruanin një marrëveshje me Rajhun e Tretë, që kishte dy pika: të lejonin regjimin nazist të merrte floririn shqiptar, që asokohe gjendej në bankën e Romës dhe të bashkëpunonin me regjimin nazist për të kapur hebrenjtë. Ata dhanë firmën për floririn, por nuk e dhanë për hebrenjtë.

E kështu historia vazhdon, për të ardhur te ne, kur ishim refugjatët që linim vendin, duke marrë arratinë jo nga një regjim fetar fondamentalist si ai i talebanëve, por nga një regjim ateist, që pati kurajë ta shkruante në Kushtetutën tonë se Republika e Shqipërisë është republikë ateiste, ku besimet fetare ishin tërësisht të ndaluara, ku jeta ishte një ferr dhe vendi, asokohe, ishte Koreja e Veriut e Europës. Kështu, e lamë vendin, për të gjetur strehë diku tjetër, tridhjetë vjet më parë dhe kur Afganëve iu desh të linin vendin për të gjetur strehë e për t’i shpëtuar vdekjes, si mund të thonim “jo”! Si mund të mos ua hapnim derën dhe si mund të pyesnim për ngjyrën e lëkurës, për fenë në cilën besonin apo sa afër a larg ishin nga Shqipëria?!

Jo, nuk mundeshim! Thjesht, thamë “po”. Për aq kohë sa kemi një shtëpi, ajo shtëpi i përket gjithkujt që gjendet në nevojë dhe ne u vijmë në ndihmë jo me fjalë, por me vepra. Pra, e bëmë për nder të traditës sonë, e bëmë në nderim të historisë sonë personale si refugjatë, por e bëmë po ashtu në nder të fëmijëve tanë dhe fëmijëve të fëmijëve tanë, pasi, në fund të fundit, e vetmja pasuri që kemi dhe u detyrohemi fëmijëve tanë është kujtesa.

Unë shpresoj fort që një ditë, Shqipëria të jetë vend i pasur, por lutem kaherë që të mos renditemi mes vendeve më të pasura që kanë humbur kujtesën. Duhet ta ruajmë kujtesën.

Falë Zotit, ka shumë, kaq shumë njerëz në këtë vend, njerëz vullnetmirë, që ngrihen për atë çka është kaq e vlerë e nuk mund të shpërfillet në emër të asnjë zgjedhjeje, në emër të asnjë pushteti, në emër të asnjë interesi të caktuar dhe që është humanizmi. Jam shumë krenar, shumë i nderuar dhe ndihem shumë i përulur që gjendem sonte mes jush e që e kam renditur veten e vendin tim krah jush e krah shumë njerëzve që kanë nderuar Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe që nderon me vepra, jo me fjalë, atë çka Shtetet e Bashkuara përfaqësojnë për këdo.

Njerëzit, ashtu siç na tha edhe Nazarini, janë tri herë më të prirë e më të gatshëm t’u hapin dyert refugjatëve sesa qeveria e Shteteve të Bashkuara të Amerikës.

Në fund, dua t’ju them se jam këtu, sepse Shqipëria, do të jetë vendi që do të mbajë kryesimin e Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara. Është hera e parë në historinë tonë që ulemi në atë Këshill dhe do të ishim shumë krenarë e shumë mirënjohës, nëse Sesame bashkë me Welcome US do të pranonin ftesën tonë për të ardhur më 6 qershor në Këshillin e Sigurimit, për t’i folur Këshillit dhe mbarë botës për fëmijët e Ukrainës dhe të gjithë fëmijët e njerëzve, familjeve anekënd botës, që po vuajnë kaq shumë duke lënë shtëpitë, duke u zhvendosur.

Sherrie tha se ishin 100 milionë. Janë shumë! Ajo çfarë bëmë shpëtoi disa mijëra.

Dua ta përmbyll duke nderuar një shqiptare të madhe, Nënë Terezën e Kalkutës, Shën Terezën e Shqipërisë, e cila ka thënë: “Në vend që të mallkosh errësirën, ndiz një qiri”. Ne i ndezëm qirinjtë tanë dhe do të vazhdojmë kështu.

Ju falënderoj shumë, shumë, për diçka për të cilën dua të tregohem shumë modest e modestia nuk është pika ime e fortë, por dua të tregohem modest, sepse kjo është e vërteta. Nuk ishte merita ime, sepse thjesht ndodhi që unë të isha kryeministri, është merita e shqiptarëve, që e mbështetën plotësisht vendimin dhe kur u pyetën sesi ndiheshin për këtë vendim, një shumicë tejet më e madhe sesa ajo që mbështet qeverinë tha: “Patjetër. E kemi kaluar vetë. E dimë si ndihesh dhe e kemi për nder t’u hapim dyert atyre që sot janë shqiptarët e 30 viteve më parë”.

Ju faleminderit! 

* * *

Sherrie Westin, Presidente e “Sesame Workshop”: Verën e kaluar, ne të gjithë pamë të tmerruar rënien e qeverisë afgane dhe përkeqësimin me shpejtësi të situatës në terren. Aktivitetet e punës së ‘Sesame’, kanë qenë aktive për një periudhë të gjatë në Afganistan. Ndërsa përpiqeshim të konstatonim se çfarë mund të bënim, për të ditur se çfarë mund të bëhej, ne u përballëm vazhdimisht me ato që dukeshin si pengesa të pakapërcyeshme. Një pikë kthese ishte kur mësuam se Kryeministri Edi Rama ishte i gatshëm të pranonte refugjatë afganë. Nën drejtimin e Kryeministrit Rama, Shqipëria ishte një nga vendet e para evropiane që hapi dyert për refugjatët afganë, që kishin nevojë të dëshpëruar për një port të sigurtë.

Dhe pas një 48 orëshi të mundimshëm, 21 kolegë tanë afganë dhe familjet e tyre arritën të sigurt në Shqipëri. Kryeministri Rama i priti personalisht shumë njerëz teksa zbrisnin nga avionët, duke i postuar këto foto në rrjetet sociale. Dhe kjo është vetëm një histori nga kaq shumë. Kryeministri Rama dhe vendi i tij kanë mirëpritur dhe strehuar mijëra refugjatë afganë. Vjeshtën e kaluar pata mundësinë të udhëtoja në Shqipëri për të vizituar kolegët tanë, duke përfshirë dhe kukullën Zuri dhe Mansourën. Dhe u takova me djalin e saj të ri, i cili lindi vetëm tetë javë pasi ajo kishte mbërritur në Shqipëri.

Pata rastin të shoh vetë se si ata jo vetëm ishin mikpritur krahëhapur nga Shqipëria, por janë trajtuar si familje nga mikpritësit e tyre shqiptarë. Dhe çdo shqiptar me të cilin fola, nga zyrtarët e kabinetit te shoferët e taksive, ishin të gatshëm të ofronin të njëjtën gjë.

Kultura jonë është të ndihmojmë të tjerët. Kryeministri Rama e mishëron kulturën krenare të Shqipërisë për të ndihmuar të tjerët. Ai është një figurë magjepsëse. Përveç punës së tij të përditshme, ai është piktor dhe shkrimtar i talentuar, një ish-basketbollist profesionist, gjë që nuk është befasuese duke parë gjatësinë e tij. Një baba i përkushtuar. Dhe ne jemi të kënaqur që djali i tij shtatëvjeçar Zaho është gjithashtu këtu me Shkëlqesinë e Tij dhe zonjën Rama sonte. Duke shërbyer një mandat të tretë historik si kryeministër. Mund të vazhdoja dhe më tej për arritjet e tij të shumta. Por sonte, ne e nderojmë atë për udhëheqjen e tij morale, bujarinë dhe shembullin që i dha pjesës tjetër të botës. Ashtu si Big Bird, zemërgjerësia e tij e tejkalon gjatësinë e tij. Bëhet më mirë. Bëhet më mirë. Sonte jam shumë e lumtur që një nga ata, jetën e të cilës ai ka ndryshuar përgjithmonë është këtu me ne. Dhe më besoni, nëntë muaj më parë, askush nga ne nuk do të kishte ëndërruar se kjo do ishte e mundur. Por falë të ftuarit tonë të nderit, ajo është. Do të doja t’i kërkoja Mansouras dhe alter egos së saj Zuri të më bashkohen në skenë.

Mansouras: Faleminderit. Shumë faleminderit! Unë thjesht nuk mund ta shpjegoj se si ndjehem tani. Unë jam shumë e emocionuar. Dua t’ju falënderoj juve zoti Kryeministër Rama, që na mirëpritët në Shqipëri krahëhapur. Dhe ne kurrë nuk mund ta falënderojmë aq sa duhet për atë që ka bërë për ne. Për shkak të tij. Ne kemi një të ardhme që fëmijët tanë kanë tani dhe askush nuk e meriton më shumë se ai. Dhe mund të them me vendosmëri se ai është heroi ynë. Zuri, a do të thuash diçka? Po.

“Zoti Rama, edhe ju jeni heroi im”. Dhe po, sigurisht, unë dhe Zuri, të dy jemi shumë mirënjohëse që jemi sonte këtu me të gjithë ju dhe që ju bashkohemi në dorëzimin e këtij çmimi zotit Kryeministër Rama. Dhe siç thashë, askush nuk e meriton më shumë se ai.